Osobowość histrioniczna: Jak pomóc bliskiej osobie?
Do przeczytania w ok. 3 min.
Przyczyny zaburzenia osobowości histrionicznej
Histrioniczne zaburzenie osobowości często pojawia się we wczesnych latach dorosłego życia i dotyka około 2-3% populacji. Przez długi czas uważano, że jest ono częstsze u kobiet, jednak najnowsze badania wskazują, że nie ma związku między osobowością histrioniczną a płcią.
Przyczyny wykształcenia się osobowości histrionicznej są złożone i nie zostały jednoznacznie określone. Istnieje jednak kilka czynników, które mogą przyczynić się do jej wystąpienia. Niewłaściwe wychowanie i negatywny styl rodzicielski, takie jak brak konsekwencji w karaniu i nagradzaniu, bezkrytyczność rodziców wobec dziecka, obojętność i ignorowanie potrzeb dziecka, mogą prowadzić do niskiego poczucia własnej wartości i rozwoju osobowości histrionicznej. Dodatkowo, uwarunkowania genetyczne i biologiczne, takie jak nieprawidłowości w budowie mózgu i układzie neuroprzekaźników, również mogą odgrywać rolę w rozwoju tego zaburzenia.
Objawy zaburzenia osobowości histrionicznej
Zgodnie z klasyfikacją ICD-10, aby zdiagnozować histrioniczne zaburzenie osobowości, osoba musi spełniać co najmniej cztery z następujących kryteriów szczegółowych:
- Dramatyzowanie siebie, teatralność, przesadny wyraz emocjonalny
- Sugestywność, łatwe uleganie wpływom innych osób lub okoliczności
- Powierzchowna i chwiejna uczuciowość
- Stałe poszukiwanie działań, dzięki którym osoba staje się centrum uwagi
- Niestosownie uwodzicielski wygląd lub zachowanie
- Nadmierna koncentracja na atrakcyjności fizycznej
Osoby z osobowością histrioniczną często przejawiają przesadną i intensywną ekspresję emocjonalną, są chwiejne i powierzchowne uczuciowo. Koloryzują swoje przeżycia, gestykulują i reagują teatralnie. Często oczekują aprobaty i chcą być w centrum uwagi. Mają tendencję do nadmiernego skupiania się na swoim wyglądzie zewnętrznym oraz wykazują manipulacyjne zachowania dla osiągnięcia osobistych korzyści. Często mają również lęk przed dezaprobatą społeczną i są nadwrażliwe na krytykę.
Histrioniczny styl funkcjonowania
Warto wspomnieć, że nie wszystkie osoby o histrionicznym stylu funkcjonowania mają pełne objawy histrionicznego zaburzenia osobowości. Osoby te mieszczą się w granicach normy, ale posiadają pewne cechy charakterystyczne dla osobowości histrionicznej, choć w mniejszym natężeniu. Są to z reguły osoby ekspresyjne, towarzyskie, kolorowe i oryginalne. Lubią pochwały i komplementy, ale nie są od nich uzależnione. Nie wykazują cech labilności emocjonalnej.
Zaburzenia współwystępujące z osobowością histrioniczną
Osobowość histrioniczna może często współwystępować z innymi zaburzeniami związanymi ze zdrowiem psychicznym, takimi jak inne zaburzenia osobowości (np. zależna, narcystyczna, antyspołeczna lub borderline), zaburzenia nastroju (depresja, mania lub hipomania), zaburzenia lękowe oraz uzależnienie od substancji psychoaktywnych.
Leczenie zaburzenia osobowości histrionicznej
Podstawową i najskuteczniejszą formą leczenia histrionicznych zaburzeń osobowości jest psychoterapia. Najczęściej stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną, psychodynamiczną lub interpersonalną. Celem terapii jest stabilizacja stanu pacjenta, poznanie jego motywacji i obaw, zmiana stylu komunikacji i schematów interakcji, wsparcie w budowaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi oraz wzmocnienie poczucia własnej wartości. W przypadku współwystępowania innych zaburzeń, takich jak depresja, hipomania lub stany lękowe, leczenie farmakologiczne może być również wskazane.
Warto jednak pamiętać, że osoby z osobowością histrioniczną często nie zdają sobie sprawy z problemu i dobrze radzą sobie w sytuacjach społecznych. Dlatego też rzadko samodzielnie zgłaszają się na terapię. Jeśli jednak zauważasz u siebie lub u kogoś bliskiego objawy histrionicznego zaburzenia osobowości, warto skonsultować się z lekarzem lub terapeutą, którzy mogą pomóc w diagnozie i odpowiednim leczeniu.
Zrozumieć osobowość histrioniczną
Osobowość histrioniczna to zaburzenie osobowości charakteryzujące się dramatycznym zachowaniem, teatralnością i płytkością emocjonalną. Przyczyny tego zaburzenia są złożone i mogą wynikać z niewłaściwego wychowania, uwarunkowań genetycznych i biologicznych. Osoby z osobowością histrioniczną często przejawiają przesadną ekspresję emocjonalną, chwiejność uczuciową oraz potrzebę bycia w centrum uwagi. Leczenie tego zaburzenia opiera się głównie na psychoterapii, która ma na celu stabilizację stanu pacjenta, zmianę stylu komunikacji i budowanie zdrowych relacji. Jeśli podejrzewasz, że ty lub ktoś bliski cierpi na osobowość histrioniczną, warto skonsultować się z lekarzem
